Na początek przypomnijmy:

– stan zagrożenia epidemicznego zaczął obowiązywać od dnia 14 marca 2020 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 433 ze zm.),

–  stan epidemii ogłoszono na obszarze RP od dnia 20 marca 2020 r. do odwołania (Dz.U. z 2020 r.  poz. 491 ze zm.).

Istotną zmianę w sprawach rozpoznawanych według przepisów kodeksu postępowania cywilnego wprowadzono Ustawą z dnia 14.05.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (art. 46 pkt 21) jest  e-rozprawa.

E-rozprawa może być również nazywana rozprawą odmiejscowioną lub zdalną.

Zgodnie z wprowadzonymi zmianami – w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z nich, w sprawach rozpoznawanych według przepisów kpc rozprawę lub posiedzenie jawne: 

• przeprowadza się przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie ich na odległość;
• z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku;
• z tym, że osoby w nich uczestniczące nie muszą przebywać w budynku sądu.

Jest jednak od tej zasady odstępstwo!

Można odstąpić od e-rozprawy w sytuacji gdy przeprowadzenie rozprawy lub posiedzenia jawnego bez użycia powyższych urządzeń nie wywoła nadmiernego zagrożenia dla zdrowia osób w nim uczestniczących.

Zgodnie z procedurą cywilną przewodniczący składu sędziowskiego kieruje rozprawą i kwestiami organizacyjnymi związanymi z jej przebiegiem. Zatem to przewodniczący będzie każdorazowo podejmować decyzję czy procedowanie w sprawie nastąpi w formie zdalnej czy w formie tradycyjnej.

Wskazuje się także na istotny problem związany z przeprowadzaniem zdalnych rozpraw w zakresie przesłuchiwania świadków (weryfikacja tożsamości, wpływ osób trzecich, problemy z połączeniem). Problematyczna może być także kwestia dostępu do odpowiedniej jakości sieci oraz sprzętu. Istotne będą także warunki lokalowe, by móc zapewnić odpowiednie warunki (cisza, spokój).

Powyższe rozwiązanie wprowadzające rozprawę zdalną znalazło także lustrzane rozwiązanie odnośnie postępowania przed wojewódzkimi sądami administracyjnymi oraz przed Naczelnym Sądem Administracyjnym (art. 15zzs⁴ specustawy).