Prezent od Świętego Mikołaja – z podatkiem czy bez? Jakie są limity?

Dużymi krokami zbliża się czas świętowania i odpoczynku w gronie najbliższych. Zgodnie z tradycją chcemy ten wyjątkowy czas uświetnić wykwintnymi potrawami, wspólnym śpiewem kolęd, a także podarunkami.

Święty Mikołaj jak co roku ma dużo pracy… Prezenty bywają różne – od słynnej „kolejnej pary skarpet” po wymarzony zegarek czy po prostu gotówkę. By uniknąć ewentualnych wątpliwości przypomnijmy raz jeszcze zasady opodatkowania darowizn oraz jakie są limity kwot wolnych od podatku. 

Krótka ściąga z opodatkowania darowizny na rzecz osób najbliższych

Na gruncie obowiązujących przepisów mamy do czynienia z różnymi sytuacjami prawno-podatkowymi w zależności od kwoty przekazanej darowizny jak i relacji łączącej darczyńcę z obdarowanym.

Zacznijmy od najbliższych – „0” grupa podatkowa

Darowizna na rzecz osoby najbliższej – kto jest dla Świętego Mikołaja tym najbliższym?

Zgodnie z ustawą od spadków i darowizn – tym najbliższym jest: małżonka, dzieci, wnuki, prawnuki, rodzice, dziadkowie, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha.

Darowizny w ramach ww. grupy osób są zwolnione z podatku niezależnie od wartości przekazanej darowizny ale tylko po spełnieniu dodatkowych przesłanek. Po pierwsze –– istnieje konieczność zgłoszenia darowizny do urzędu skarbowego, w terminie 6 miesięcy od jej otrzymania.

Druga kwestia to konieczność udokumentowania tej darowizny. Ale co to w praktyce oznacza? Czy wystarczy, że zrobimy sobie ze Świętym Mikołajem pamiątkowe zdjęcie obrazujące fakt przekazania nam podarku?

Obawiam się, że może to być trochę za mało jeśli chodzi o ustawową przesłankę dokumentowania darowizny. Przepis precyzuje w jakiej sytuacji należy odpowiednio udokumentować taką darowiznę.

Chodzi o sytuację gdy – w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę wynoszącą 10434 zł. Taką darowiznę dla uzyskania zwolnienia należy udokumentować dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym. Jak wskazuje się w orzecznictwie – nie musi być to przelew z rachunku Świętego Mikołaja na rachunek obdarowanego. Wystarczy, że Święty Mikołaj wpłaci środki bezpośrednio na rachunek obdarowanego. Takie stanowisko zaprezentowano w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi sygn. akt: I SA/Łd 861/19 – gdzie stwierdzono, że: „Użyty w przepisie art. 4a ust. 1 pkt 2 u.p.s.d. zwrot „udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy” należy rozumieć jako obowiązek wykazania, że doszło do transferu środków pieniężnych z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego (wykonania darowizny), przy czym drugorzędne znaczenie ma sposób dokonania tego transferu – nie musi to być transfer bezgotówkowy (z rachunku bankowego darczyńcy na rachunek bankowy obdarowanego). W razie otrzymania środków pieniężnych przez obdarowanego w gotówce, dla zastosowania zwolnienia, o którym mowa, wystarczające jest wpłacenie otrzymanych w tej formie środków przez obdarowanego na własny rachunek bankowy”.

Dalsi krewni dla Mikołaja – jakie darowizny są zwolnione?

Kolejno ustawa o podatku od spadków i darowizn rozróżnia następną uprzywilejowaną grupę, tzw. I grupę podatkową do której zaliczają się osoby z zerowej grupy a także zięć, synowa oraz teściowie. W ramach tej grupy obowiązuje limit zwolnienia wynoszący 10434 zł. Następna II grupa to dalsi krewni czyli – zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych. Dla tej grupy limit zwolnienia to kwota wynosząca 7878 zł. Ostatnia – III grupa to osoby obce (nawet jeśli są to osoby żyjące w stałym związku nieformalnym), które bez podatku mogą przekazywać w darowiźnie kwotę (lub jej równowartość) wynoszącą 5308 zł.

Ustalenie wartości darowizny

Jak ustalić wartość otrzymanej darowizny? Wg ustawy wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw. Pamiętajmy, że wartością rynkową rzeczy lub praw majątkowych jest wartość określona na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju.